UU wil geen activiteiten over Israël-Palestina meer in binnenstad

Vanwege de bezettingen vindt het College van Bestuur (CvB) het een risico om de activiteiten over Israël en Palestina in de binnenstad door te laten gaan. Op het USP kan volgens een woordvoerder van de UU “beter gegarandeerd worden” dat de gesprekken op “een veilige en rustige manier mogelijk zijn”. Het is wel “van groot belang dat deze activiteiten door kunnen blijven gaan.” 

In de afgelopen twee maanden werden de binnenplaats van de universiteitsbibliotheek en universiteitsgebouwen aan de Drift en aan het Janskerkhof bezet door pro-Palestinademonstranten. De UU sloot uit voorzorg omliggende universiteitsgebouwen. Dat gebeurde bijvoorbeeld ook eind mei. Het universiteitsbestuur vreesde toen dat een middag met workshops en poëzie zou ontaarden in een bezetting. Studenten plaatsten namelijk tentjes op de binnenplaats van de UBB. In overleg met de gemeente en politie besloot het College van Bestuur (CvB) de binnenplaats af te sluiten. In de namiddag werden ook alle binnenstadspanden gesloten. 

Vragen
In de binnenstadspanden zijn onder meer de faculteiten Recht, Economie, Bestuur en Organisatie (Rebo) en Geesteswetenschappen gehuisvest, waardoor vooral studenten en medewerkers van deze twee faculteiten getroffen worden door het besluit van het CvB.

Eerder deze maand spraken faculteitsraadsleden van Geesteswetenschappen al hun teleurstelling uit over het feit dat de dialoogsessies die na de zomer gepland zijn niet in de binnenstad kunnen plaatsvinden. 

Ook de faculteitsraad van Rebo stelde vragen tijdens de vergadering donderdag. “Is dit een besluit van het College van Bestuur of van de burgemeester? En worden de faculteitsbesturen van de binnenstadfaculteiten ook meegenomen in de besluitvorming?”, vroeg de faculteitsraad vooraf schriftelijk.  

Elaine Mak, decaan van Rebo, liet aan de faculteitsraad weten dat er overleg is geweest met de gemeente en politie. Het besluit is door het CvB genomen naar aanleiding van de bezettingen. Per evenement wordt er “een inschatting” gemaakt “of dat door kan gaan in de binnenstad of verplaatst moet worden naar het USP.”

Volgens de decaan is het belangrijk het gesprek over Israël-Palestina te blijven voeren op een manier waarbij ook de veiligheid van studenten en medewerkers gewaarborgd wordt en onderwijs en onderzoek door kan gaan. 

Moeilijk om over te praten
Faculteitsraadslid Stefanie Beyens begrijpt de reden waarom het CvB geen activiteiten over Gaza meer wilt in de binnenstad en deze verplaatst naar het USP, maar vreest desondanks ook dat de academische vrijheid in het geding komt. 

“Ik begrijp de veiligheidsoverwegingen, maar bij mij blijft het wringen dat de capaciteit van de politie beslist waar wij evenementen gaan organiseren”, zei Beyens. Volgens haar heeft het in de praktijk “een silencing function” als de activiteiten niet meer in de binnenstadspanden kunnen plaatsvinden. 

Ze noemt als voorbeeld de themadag van het Descartes Centrum over wetenschap en activisme op 21 mei die niet doorging, omdat het lastig was om een locatie te vinden op het USP. In eerste instantie zou het evenement in de binnenstad plaatsvinden, maar het moest nu naar een latere datum verplaatst worden. De organisatie schrijft dat de themadag uitgesteld moest worden, omdat het niet mogelijk was “om de veilige en open ruimte te garanderen” voor een discussie. 

Dat activiteiten op het laatste moment toch niet doorgaan, draagt er niet aan bij om goed het gesprek over het conflict te kunnen voeren. Het faculteitsraadslid merkt in haar eigen departement dat bij evenementen over het onderwerp medewerkers niet durven te spreken. “Het heeft toch het effect dat mensen zich gaan censureren en docenten uit zichzelf niet meer zulke evenementen gaan organiseren.”

Dilemma
Faculteitsraadslid Machiko Kanetake van Rechtsgeleerdheid vindt niet dat de universiteit de keuze van een locatie van te voren mag verbieden. “Pas als de situatie onveilig is, zou het universiteitsbestuur moeten bedenken wat de verschillende scenario’s zijn”, vindt ze. Het hangt er namelijk ook vanaf “welke mensen willen demonstreren”. 

Het faculteitsraadslid is één initiatiefnemers die vanuit de groep internationaal recht een statement schreven gericht aan het CvB waarin ze de inzet van de ME op de campus sterk veroordelen. 

Volgens Mak is het voor de universiteit ook een “onbevredigende situatie”, omdat de universiteit in de kern dialoog in het onderwijs en onderzoek wil voeren. “Ik snap het gevoel dat het conflicteert. Dat herken ik en heb ik van meer mensen gehoord.” Het is volgens de decaan een dilemma, waarin het universiteitsbestuur de belangen van politie en de gemeente heeft meegenomen. 

Festival Europa
Tijdens de faculteitsvergadering kwam ook het Festival Europa ter sprake dat in aanloop naar de Europese verkiezingen werd gehouden. De UU organiseerde op 31 mei een avond over de Europese politiek in de openbare bibliotheek op de Neude. Op de agenda stonden thema’s als migratie en veiligheid, democratie en rechtsstaat, burgerparticipatie, kansenongelijkheid en klimaat, maar niet Israël-Palestina.

De organisatie van het Festival Europa haalde zich daarmee de woede op de hals van Mounir Samuel, een van de sprekers die avond. In een LinkedIn-bericht schreef de bekende publicist dat door de beslissing van het universiteitsbestuur om geen activiteiten over het onderwerp in de binnenstad te laten plaatsvinden “het bij voorbaat verboden werd” om op het Festival Europa over Israël-Palestina te praten. “Op het Festival komt ieder mogelijk thema langs, maar Israël-Palestina kan niet in een breder Europees maar ook intellectueel perspectief worden geplaatst."

Bij het bericht plaatste Samuel een video, waarin te zien is dat hij een statement maakt op het podium. Hij snoerde een Palestijnse vlag om zijn mond, omdat de “vrijheid van meningsuiting zo ingeperkt wordt”.

De faculteitsraad wilde weten waarom Samuel de oorlog niet mocht vermelden. Die vraag stelde de raad vooraf schriftelijk. Kanetake vertelde tijdens de vergadering dat ze navraag heeft gedaan bij de organisatoren van Festival Europa. Die vertelden haar dat het “niet mogelijk” was om een “specifiek onderdeel over Gaza binnen Festival Europa te organiseren, maar dat het wel mogelijk was om het onderwerp te bespreken.”

Andere inhoudelijke keuzes
Dat krijgt DUB later ook te horen. Volgens Dave van Toor, projectleider van Festival Europa, is het onjuist dat er tijdens de avond niet over Israël-Palestina mocht worden gesproken. Er was volgens de organisator alleen geen apart onderdeel over Gaza op het laatste moment aan het programma toegevoegd.

“We zijn in september vorig jaar al gestart met de organisatie. Als de agenda gevuld is, is het niet meer zo makkelijk om daarin te schuiven. Je moet sprekers benaderen en hen andere tijdstippen geven. Bovendien ging het festival over de Europese verkiezingen. De Europese Commissie en haar standpunt over Gaza, is daar uiteindelijk maar een klein onderdeel van.”

“Er zijn andere onderwerpen die toen we begonnen met de programmering – en nu nog steeds – duidelijker op de Europese politieke agenda staan. Dat mag je terecht vinden of niet, maar wij hebben op basis daarvan andere inhoudelijke keuzes gemaakt en wilden niet last minute het programma omgooien.” Volgens Van Toor speelde hierbij het besluit van het CvB om geen Gaza-gerelateerde activiteiten in de binnenstad te organiseren niet mee.