Alle UU’ers moeten helpen energie te besparen

Duurzaamheid in de begroting. Het blijkt dit jaar een heet hangijzer te zijn in de besprekingen tussen het College van Bestuur en de Universiteitsraad. De U-raadsleden willen weten hoeveel geld er in 2023 aan duurzaamheid wordt uitgegeven – er is geen aparte post voor opgenomen in de begroting omdat dit kosten zijn die vaak verstopt zitten in andere initiatieven en projecten die wel met naam genoemd worden in het huishoudboekje van de universiteit.

Wel staat in de begroting hoeveel de universiteit kwijt denkt te zijn aan energiekosten. Tot en met het einde van dit jaar had de UU een vast contract bij Greenchoice voor de afname van gas en elektriciteit. Dat gaat om een bedrag van zo’n 10 miljoen per jaar. Komend jaar zal de energierekening tussen de 25 en 35 miljoen zijn, zo is de schatting afgaande op de tarieven van november.

De universiteit gaat dit in 2023 betalen van het spaargeld. Maar de jaren daarna moet heel de universiteit meebetalen. Reden om de energiestrategie nu al aan te passen om zo als instelling minder kwetsbaar te zijn voor veranderende omstandigheden die de energieprijs beïnvloeden. Bovendien moet de nieuwe strategie ook de eigen klimaatdoelen van de UU dichterbij brengen: CO2-neutraal in 2030 en aardgasvrij in 2040. De plannen worden volgend jaar zo snel mogelijk uitgevoerd.

Zet De Knop Om
In de strategie zijn vijf aandachtspunten geformuleerd (alleen te lezen met Solis-ID). In totaal wil de UU komend jaar het verbruik van gas en elektriciteit met 15 procent terugbrengen. Hiervoor is de UU-brede taskforce Zet De Knop Om opgericht. Zij hebben al 110 ideeën opgehaald om energie te besparen. Deze zijn weer onder te verdelen in vier categorieën: het menselijk gedrag beïnvloeden (zet je computerscherm uit), het vervangen van apparaten (koelkasten en vrieskisten ouder dan 10 jaar vervangen door meer energiezuinige exemplaren), installaties aanpassen (zoals die het binnenklimaat regelen) en de energieslurpende gebouwen Androclus, Nieuw Gildestein, David de Wied en Buijs Ballot aanpassen, misschien zelfs door de openingstijden aan te passen. Vooruitlopend op de plannen voor komend jaar, heeft de UU de maximum temperatuur in gebouwen al verlaagd naar 19 graden.

Het Universiteitsfonds houdt de deur gesloten omenergie te besparen. Foto DUB

Het vijfde aandachtspunt gaat over het intensiveren van het zelf opwekken en opslaan van energie. Zo worden zo veel mogelijk gebouwen op het Utrecht Science Park aangesloten op de duurzame warmtekoude-opslag waar water uit de bodem gebruikt wordt voor het verwarmen en koelen van de panden. Daarnaast zullen er meer zonnepanelen komen waaronder een experiment met een zonneveld en heeft de UU nog steeds de hoop op het plaatsen van een of meer windmolens op het USP. Drie andere aandachtspunten liggen op organisatorisch vlak binnen de UU en samenwerkingsverbanden met partners van buiten de UU.

De plannen zijn met name voor het Utrecht Science Park. Volgend jaar komen er ook plannen voor de binnenstad en de international campus.

De enige twee bovengrondse pijpleidingen van de warmte-koudeopslag. Foto DUB

Investeren om te besparen
Het College van Bestuur heeft al 100.000 euro uitgetrokken maar wil, zo zei vicevoorzitter Margot van der Starre tijdens een vergadering met de Universiteitsraad nog “8 tot 10 miljoen investeren om te besparen”. De Universiteitsraad was blij met de plannen, hoewel ze vond dat ze eerder op de hoogte gesteld had moeten worden van deze extra post. Maar volgens Van der Starre kon het niet eerder omdat “het plan pas vorige week is rondgekomen, toen was de begroting al klaar”. Ze beloofde wel in de begroting van 2024 meer duidelijk te maken hoe de UU er qua verduurzaming voor staat.

Uiteindelijk werd de begroting met meerderheid van stemmen aangenomen, nadat raadslid Folkers van de personeelsgeleding het CvB nog had laten beloven dat als de energierekening volgend jaar onder de 35 miljoen uitkomt, het geld dat over blijft, besteed gaat worden aan het verder verduurzamen van de UU. Drie studentleden stemden tegen. Ismaïl Sarti omdat de definitieve begroting zo laat bij de U-raadsleden kwam waardoor hij deze niet kritisch kon bestuderen voor de vergadering. De twee anderen omdat een hoofdstuk over duurzaamheid ontbrak. “”Duurzame plannen moet een duidelijke plek in de begroting krijgen”, zei studentlid en tegenstemmer Tamara Luiken. Tegenstemmer Susanna Burger vond dat de doelen om CO2-neutraal te worden nadrukkelijker in de begroting moet staan.

Het huishoudboekje van de Universiteit Utrecht in 2023



In 2023 moet de universiteit 50,8 miljoen euro meer uitgeven dat er binnenkomt. Dat staat in het huishoudboekje (alleen te openen met Solis-ID) voor het komende jaar. Dat zorgt niet voor financiële problemen. Er staat genoeg geld op de bankrekening. Dit omdat er in voorgaande jaren minder geld is uitgegeven dan gepland en er vaak extra geld binnenkomt waar niet op was gerekend. Ook begroten verschillende faculteiten jaar op jaar te voorzichtig uit angst voor tegenvallers waardoor werknemers bijvoorbeeld ontslagen zouden kunnen worden.

Naar schatting komt er 1.103.464.000 euro binnen. Dit bedrag is met name opgebouwd uit geld dat de universiteit krijgt van de overheid, collegegeld en werkzaamheden die de universiteit doet voor anderen.

Er zijn dit jaar wel enkele onzekerheden die de begroting kunnen beïnvloeden, stelt het universiteitsbestuur. Door geopolitieke spanningen zijn de energieprijzen hoog en onvoorspelbaar, is de inflatie hoog waardoor onduidelijk is of de overheid eventueel stijgende lonen wil compenseren, moeten er zo’n 900 vacatures worden gevuld in een krappe arbeidsmarkt waardoor de wervingskosten kunnen stijgen en is niet bekend hoeveel studenten er komend studiejaar gaan studeren wat effect heeft op de inkomsten.

Tijdens de bespreking van de begroting in de Universiteitsraad, waren de medezeggenschappers redelijk mild voor verantwoordelijk collegelid Margot van der Starre. Hoewel de universiteit eind 2023 denkt 50 miljoen van het spaargeld opgemaakt te hebben, zijn er elk jaar meevallers of wordt geld op facultair niveau gewoon niet uitgegeven. De U-raad drong net als voorgaande jaren aan dat faculteiten toch echt geld moeten gaan uitgeven anders blijven ze met te veel reserves zitten. Dit is om verschillende redenen niet goed.

Een faculteit mag maar een bepaald bedrag op de spaarrekening hebben staan, het teveel moet terugvloeien naar de hele universiteit. Maar belangrijker nog is dat het meeste geld in kas bedoeld is om salarissen van docenten en onderzoekers te betalen, en daar moeten er meer van worden aangenomen om de werkdruk te verlichten.

Van der Starre zei dat er indringende gesprekken over gevoerd worden met de faculteitsbesturen. Dit leverde haar de opmerking van U-raadslid Gert Folkers op dat het probleem van het conservatieve begroten of het niet uitgeven van geld bij faculteiten “in de haarvaten van de instelling zit. Daar durft men geen risico te nemen. Daar willen ze dat de begroting op nul uitkomt”. Hiermee bedoelt hij dat deze financiële mensen willen dat er niet meer geld uitgegeven wordt dan er binnenkomt. Maar daardoor slinkt het spaargeld niet.

Van der Starre hoop echter dat faculteiten na alle gesprekken met het College van Bestuur, de “extra middelen” die het bestuur aan hen geeft om de werkdruk te verlagen en het extra geld van de overheid voor onderzoek nu eindelijk echt veel docent-onderzoekers in vaste dienst gaan nemen en nieuwe docent-onderzoekers gaan aanstellen.

Volgend jaar wordt pas duidelijk in hoeverre de begroting van dit jaar is gehaald. Volgens het verwachte uitgavepatroon zou er bijna 21 miljoen meer uitgegeven moeten worden dan de UU aan inkomsten heeft binnen gekregen. Maar alles wijst erop dat deze doelstelling niet wordt gehaald -  net als in 2021.