‘Bezuinigingen zijn kortzichtig en anti-intellectueel'

'Bruins heeft het tapijt onder ons vandaan getrokken'

De demonstrant: Hieke Huistra (42)
Relatie UU: Wetenschapshistoricus bij het Freudenthal Instituut

“Ik heb wel vaker gedemonstreerd voor het hoger onderwijs. Voor een ander academisch systeem en tegen de hoge werkdruk bijvoorbeeld. Maar deze bezuinigingen raken me meer dan de andere redenen waarvoor ik de straat op ben gegaan. 

“Nu staat de rol van universiteiten en het instituut universiteit op het spel. Ik vind het pijnlijk en moeilijk om te zien dat de bezuinigingen op het hoger onderwijs en onderzoek gepaard gaan met bezuinigingen op cultuur en de publieke omroep en een btw-verhoging op cultuur, sport, boeken en kranten. We hebben onderzoek nodig om een onafhankelijke kritische bron van kennis te zijn, we hebben onderwijs nodig om die kennis door te geven, cultuur om te reflecteren en de journalistiek om de macht te controleren. Als je op al die instituten gaat bezuinigen, is dat niet goed voor de democratie en de rechtstaat. Want hoe kan je dan bijvoorbeeld de claims van minister Faber waarmee ze haar migratiebeleid onderbouwt, dan nog controleren? 

“Ons instituut houdt zich bezig met wetenschappelijke geletterdheid: wetenschapsonderwijs, -communicatie, -geschiedenis en -filosofie. Die velden worden dus geraakt door het regeringsbeleid. Maar financieel gezien zitten we relatief goed omdat ons instituut veel fondsen van externen krijgt en weinig direct van de overheid, maar de consequenties zijn niet minder dramatisch. Vacatures worden niet opgevuld, waardoor de werkdruk stijgt. Ik werk nauw samen met geesteswetenschappers, maar zij komen door de bezuinigingen niet eens meer aan werken toe. Ik leun deels op hun expertise, dus dat heeft uiteindelijk ook consequenties voor mijn werk.

“Ik maak me ook zorgen over onze master History & Philosophy of Science. Een deel van onze studenten komt uit het buitenland wat voor een waardevolle samenwerking met de Nederlandse studenten zorgt, maar komen ze nog wel als alle bacheloropleidingen Nederlandstalig worden en het regeringsbeleid ze niet welkom laat voelen? Ik maak me ook zorgen over het welzijn van studenten. Ik zie studenten soms langer dan een jaar uitlopen door persoonlijke omstandigheden. Met een langstudeerboete zal de stress toenemen.

“De universiteit als instituut zal het kabinet wel overleven maar de vraag is hoe. Eppo Bruins heeft het tapijt onder ons vandaan getrokken door de extra financiering waardoor iedereen kon uitademen, weer terug te draaien. Slecht bestuur is het en niet anders. En ik ben niet de enige die dat vindt. Ik heb niet eerder zo’n actiebereidheid onder collega’s gezien. Op korte termijn is de demonstratie voor mij geslaagd als veel mensen donderdag een tegengeluid laten horen. Op langere termijn natuurlijk als de bezuinigingen van tafel gaan. 

'Ik vind het een angstaanjagend idee om op onderwijs te bezuinigen'

De demonstrant: Daphne Vetulani (20)
Relatie UU: Derdejaars Literatuurwetenschappen

“Ik ga demonstreren omdat de bezuinigingen slecht zijn voor het onderwijs. Door de maatregelen worden de geesteswetenschappen kleiner, terwijl die heel belangrijk zijn voor cultuur. Ook de langstudeerboete vind ik problematisch, omdat hierdoor het onderwijs minder toegankelijk wordt. Ik vind het een angstaanjagend idee om op onderwijs, wat geen onbeduidend onderdeel van onze samenleving is, te bezuinigingen. Er is minder geld beschikbaar voor onderzoek, terwijl onderzoek nodig is om huidige problemen op te lossen. De wetenschap is geen geïsoleerde wereld, waarin we alleen maar boekjes lezen. 

“Ik vind het heel erg dat de taalstudies bij Geesteswetenschappen stoppen. Vooral het stopzetten van Keltisch is een enorm verlies. Toen ik hoorde dat er ook een streep ging door het honoursprogramma van Geesteswetenschappen, was dat de druppel. Dat was zo’n shock dat ik besloot zeker te gaan demonstreren.

“Ik zit zelf in het laatste jaar van het honoursprogramma. Tot nu toe betekent het vooral veel onduidelijkheid. Ik neem aan dat ik mijn jaar mag afmaken, maar dit is nog niet officieel toegezegd. Dat vind ik wel spannend. Voor mij is honours een manier geweest om meer te doen dan alleen de studie Literatuurwetenschappen: een niet zo grote studie met maar twee specialisaties. Het heeft mij de mogelijkheid gegeven om ook op andere manieren onderzoek te doen en met andere disciplines samen te werken. Ik ben op dit moment bezig met het aanmelden voor masters en voor best veel topmasters moet je cum laude afstuderen – wat vrijwel onmogelijk is – of een honoursdiploma hebben. De UU presenteert zich als een goede universiteit en ik vind dat honoursprogramma’s daarbij horen. Vooral als andere universiteiten daarnaar vragen. 

“Het lijkt mij dat met het stopzetten van het Humanities Honours Programme ook de studievereniging Eureka zal eindigen. Ik ben er nu bestuurslid. Misschien zijn er nog een paar gepassioneerde studenten die er nog een jaar mee willen doorgaan, maar ik zie niet voor me hoe een vereniging kan voortbestaan zonder de studie waarvoor die is opgericht.” 

'Door de bezuinigingen zal de onderwijskwaliteit afnemen'

De demonstrant: Willem Mingelen (27)
Relatie UU: Promovendus en juniordocent Rechtsgeleerdheid

“Ik demonstreer omdat wij als academische gemeenschap een krachtige boodschap moeten uitdragen: deze aanval op kennis en de universiteit door een extreemrechts kabinet accepteren wij niet. Als rechtsgeleerde die onderzoek doet naar de rechtsstaat, kan ik deze bezuinigingen alleen maar zien als een bedreiging voor een gezonde democratie, waarvan kennis een cruciaal component is. Juist daarom moeten wij, juristen, ons aansluiten bij deze protesten en onze stem laten horen.

“We leren van de geschiedenis dat extreemrechtse bewegingen de universiteit zien als een bakermat van linkse tegenbewegingen. Er wordt door de PVV een vijandbeeld gecreëerd door universiteiten neer te zetten als een plek waar alleen maar aan linkse genderstudies wordt gedaan. Het delegitimeren van de universiteit is altijd een onderdeel van extreemrechtse bewegingen geweest – en dat gebeurt nu weer. Of je nu in de geesteswetenschappen werkt, een bèta bent, of bij rechten zit: we worden allemaal geraakt. 

“De bezuinigingen zijn zonder twijfel ingegeven door een rancuneuze agenda. Ze zijn kortzichtig, anti-intellectueel, niet ingegeven door enige kennis over hoe de universiteit werkt. Toch is het belangrijk om ze niet als een losstaand incident te zien. Al decennialang worden kleine studies aangevallen onder het mom van ‘rendement’ en ‘efficiëntie’. Deze bezuinigingen vormen de zoveelste stap in deze kwalijke trend die de wetenschap verder uitholt. We demonstreren tegen de directe bezuinigingen van dit kabinet, maar we moeten het grotere verhaal niet uit het oog verliezen. 

“Bij de rechtenfaculteit staan ons bezuinigingen te wachten die iedereen zal raken. De werkdruk voor medewerkers zal sterk toenemen, en de onderwijskwaliteit zal afnemen. Het treft vooral ook onze studenten, die straks meer betalen voor hun studie, maar er minder kwalitatief onderwijs voor terugkrijgen - minder geld voor hoger onderwijs betekent minder geld voor onderzoekers en dus docenten, daardoor minder tijd voor persoonlijke aandacht, minder keuzevakken en verdiepingsmogelijkheden en grotere groepen. 

“Het meest schrijnend vind ik de bezuinigingen op de geesteswetenschappen. Het is inspirerend om te zien hoe strijdlustig mijn collega’s daar zijn. Zelfs als er niet op de rest van de universiteit zou worden bezuinigd, zou ik om die reden nog steeds protesteren.

'Een rem op innovatie waarvoor onderwijs en onderzoek moeten zorgen' 

De demonstrant: Peter Bijl (41)
Relatie UU: Paleo-oceanograaf bij de faculteit Geowetenschappen, docent-onderzoeker, lid van de Utrecht Young Academy

“Ik ga voor de eerste keer in mijn leven demonstreren. Er zijn drie redenen waarom ik nu de straat opga. Ik ben tegen het schrappen van kleine opleidingen zoals nu wordt voorgesteld bij Geesteswetenschappen, ik maak me zorgen over de toenemende werkdruk door de bezuinigingen en minder geld betekent een rem op de innovatiekracht van Nederland die voor oplossingen voor de verschillende crisissen kan zorgen. 

“De klappen van de bezuinigingen tekenen zich nu heel zwart af bij Geesteswetenschappen. Dat ze nu zes kleine opleidingen gaat schrappen, vind ik verschrikkelijk. Ik wil graag deze collega’s een hart onder de riem steken door mee te demonstreren. Dat een opleiding klein is, wil niet zeggen dat die slecht of niet nodig is. Ze leiden op tot een niche.

“Het meest opvallende van de voorgenomen bezuinigingen vind ik nog wel dat onze nieuwe regering de verschillende crisissen wil aanpakken met innovatieve middelen, maar vervolgens bezuinigt op onderwijs en onderzoek dat voor die innovatie moet zorgen.

“Het scenario bij mijn eigen faculteit is vooralsnog niet heel somber, maar we gaan de bezuinigingen natuurlijk voelen. Na jaren van structurele onderfinanciering kregen we eindelijk meer geld. Daarvan hebben we jonge collega’s aangenomen die we een zachtere landing konden geven dan wij hadden. Zo hoefden ze niet meteen onderzoeksvoorstellen te schrijven omdat het geld voor onderzoek er door de starters- en stimuleringsgelden al was. Dat wordt vanaf volgend jaar anders. De werkdruk zal weer toenemen. 

“Daarnaast is het maar de vraag of er in de toekomst genoeg geld blijft om de voorzieningen van ons lab te blijven betalen. Zonder lab staat ons onderzoek stil, terwijl ons onderzoek naar klimaatverandering en de energietransitie nodig is om te innoveren. 

“Ik denk dat op mijn protestbord de slogan ‘Weet je het wel zeker?’ als vraag aan de regering zal staan. Weten ze wel zeker dat ze zoveel willen bezuinigingen op onderwijs en onderzoek? En op de achterkant komt ‘terug bij af’ of zo, maar ik wil nog aan de meer ervaren demonstranten vragen wat goede leuzen zijn.”

'Onvoorstelbaar dat er meteen geld bij studenten wordt weggehaald'

De demonstrant: Tobias de Snoo (22)
Relatie met de UU: derdejaars Scheikunde en vierdejaars student vanwege een bestuursjaar bij studievereniging Proton 

“De langstudeerboete is de reden dat ik ga demonstreren. Die raakt studenten heel direct. Ik vind het ook niet goed dat de beurzen voor beginnende wetenschappers verdwijnen. Er wordt gekort op sectoren zoals zorg en onderwijs, maar er gaat wel weer veel meer geld naar bijvoorbeeld defensie. Daar ben ik het niet mee eens. Ik begrijp dat er bezuinigd moet worden, maar ik kan mij niet voorstellen dat het per se op deze manier moet, waarbij er meteen geld bij studenten wordt weggehaald. 

“Als het lukt om volgend jaar af te studeren, krijg ik waarschijnlijk zelf niet te maken met de langstudeerboete. Mijn opvolgers, die net begonnen zijn aan hun bestuursjaar, gaan er wel mee te maken krijgen als die volgens plan wordt ingevoerd in het collegejaar 2026-2027. Ook de studievereniging in het algemeen en de medezeggenschap van onze opleiding zullen onder de boete lijden. De studievereniging is goed voor het sociale leven van studenten en helpt bij de communicatie tussen de opleiding en de studenten. Dit zal afbrokkelen als studenten geen bestuur of commissies meer willen doen, omdat ze bang zijn voor de boete en zich extra willen focussen op hun studie.

“Scheikunde is een intensieve opleiding. In het eerste jaar ben je wel vijf dagen in de week aan het studeren, waarvan je twee en halve dag op het laboratorium werkt. Sommige vakken worden niet gehaald, omdat de studielast hoog is. Ik ken veel studenten die vier of vijf jaar over de bachelor doen, en niet omdat ze te weinig doen. Ik heb het gevoel dat scheikundestudenten in het algemeen heel gedreven zijn. 

“Hoewel een groot deel van de studie wordt betaald door de overheid, vinden veel studenten studeren duur. Dat komt onder meer door de hoge kamerhuren. De langstudeerboete komt daar bovenop. Studenten met ouders die de boete kunnen en willen betalen, zullen hier minder last van hebben. Het raakt met name studenten die het geld zelf niet hebben en van wie de ouders het ook niet kunnen betalen. Dat betekent dat ze op tijd moeten afstuderen en dat vind ik niet de juiste prikkel om een studie te halen. Het kan voorkomen dat studenten de verkeerde studie kiezen. De politiek zegt nu eigenlijk dat je de rest van je leven werk moet doen dat niet bij je past.” 

Opinies van UU'ers die tegen de bezuinigingen zijn

DUB verzamelde enkele opinies over de bezuinigingen van 1 miljard euro die gepubliceerd zijn in verschillende media en geschreven zijn door UU'ers. De bezuinigingen raken bij de UU de faculteit Geesteswetenschappen extra hard. De faculteit stopt met zes kleine opleidingen. Een aantal opinies zit achter een betaalmuur.

Bald de Vries, hoogleraar Interdisciplinair Juridisch Onderwijs, schrijft op DUB: ‘Waarom we demonstreren op 14 november’

Ingrid Robeyns, hoogleraar Ethiek van instituties, schrijft in NRC: ‘Hoe zwakker de universiteit, hoe gemakkelijker het kabinet autoritair beleid kan doorvoeren’

Maurits de Jongh, universitair docent aan het Ethiek Instituut schrijft in Het Parool: ‘Het kabinet slingert een sloopkogel richting het honger onderwijs – en zal die keihard terugkrijgen'

Inge Engel, student interdisciplinare Sociale Wetenschappen, schrijft op DUB: ‘De langstudeerboete is een straf voor falen'

Luisa Meroni, interim afdelingshoofd Italiaanse Taal & Cultuur en Andrea Gualmini universitair docent Taalwetenschap, schrijven op DUB: ‘Wat er echt op het spel staat voor het Nederlandse onderwijs’

Hieke Huistra, wetenschapshistoricus bij het Freudenthal instituut, schrijft in Trouw: ‘De minster herstelt de verhoudingen. Door nóg meer te bezuinigen’

Birgit Meyer, hoogleraar Religiewetenshappen, schrijft op DUB: ‘De meest radicale verbouwing van de Geesteswetenschappen ooit’

Joas Wagemakers, universitair hoofddocent Islam & Arabisch schrijft op DUB: ‘Waarom Islam & Arabisch behouden moeten blijven’

Peter Schrijvers, hoogleraar Keltisch, schrijft in NRC: ‘Keltisch en Koreaans schrappen bespaart de universiteit amper geld - het is bestuurlijke stoerdoenerij'

Erik Ottenheijm, universitair hoofddocent Joodse studies en Bijbelwetenschappen schrijft op DUB:  ‘Transitieplan voor faculteit Geesteswetenschappen leidt tot monocultuur’

Wiebe Reints, alumnus geschiedenis, nu onderzoeker bij het NIOD schrijft in de Volkskrant: ‘Universiteit Utrecht, draai jullie waarde(n)loze besluit terug’