Universiteit sluit 2024 financieel veel positiever af dan verwacht

Het huishoudboekje van de Universiteit Utrecht is elk jaar moeilijk te voorspellen. Dat blijkt ook weer het geval als het over 2024 gaat. Toen de begroting eind 2023 werd gemaakt, werd gedacht dat de universiteit zou interen op haar reserves met 27 miljoen euro. De financiële vooruitzichten waren toen al somber omdat er bezuinigingen in de lucht hingen van de formerende partijen VVD, PVV, BBB en NSC. Begin 2024 volgden al gesprekken met de faculteiten over ombuigingen. Toen in mei het hoofdlijnenakkoord werd gesloten, ging de UU vlak voor de zomer op de rem staan. 

Het zijn onder meer deze vroege bezuinigingsmaatregelingen die in de jaarrekening terug te vinden zijn als ‘meevaller’. Daarnaast compenseerde de overheid in 2024 de loonsverhoging van 9 procent en de prijscompensatie van 2023 met een hoger bedrag dan de feitelijke lastenstijging. Ook is er meer geld binnengekomen uit onderzoek. Er was ook een ‘tegenvaller’. Dat gaat om het bedrag dat faculteiten en diensten opzij hebben moeten zetten voor niet opgenomen verlofuren. Desondanks houdt de UU geld over, en wel 30 miljoen euro. Een verschil met 57 miljoen euro ten opzichte van de begroting.

Het geld dat faculteiten niet hebben uitgegeven, gaat in de reservepot van de faculteiten. Alleen de faculteit Geesteswetenschappen die in 2024 de financiën niet op orde kreeg, schrijft rode cijfers. Ook diensten hielden geld over, maar dat stroomt naar de centrale reserve van de universiteit omdat diensten geen reserves mogen hebben.

Structureel minder inkomsten
Inmiddels leven we in 2025 waarin de bezuinigingen van het Rijk hun beslag krijgen. De UU moet dit jaar 35,1 miljoen euro bezuinigen. Je zou zeggen dat met het geld dat vorig jaar in kas bleef, die opgave bijna gehaald is. Maar zo simpel is het niet, zegt Paul Vooijs de adjunct-directeur van de directie Financiën, Control & Administratie (FCA). De meevallers zijn eenmalig, benadrukt hij. “Dat betekent dat we die niet elk jaar tot onze inkomsten mogen rekenen. De bezuinigingen van het Rijk zijn wel structureel. Wat je kan zeggen, is dat de universiteit iets meer vlees op de botten heeft, om de bezuinigingen van de komende jaren beter het hoofd te bieden.”

De UU verwacht dat de bezuinigingen kunnen oplopen tot 70 of 90 miljoen euro in 2029. “Als het om de nabije toekomst gaat, weten we nu nog niet wat de voorjaarsnota van het kabinet in petto heeft voor het hoger onderwijs”, waarschuwt hij. “Dat kan ook nog tegenvallen gezien bijvoorbeeld alle geopolitieke ontwikkelingen.” 

Enkele meevallers en een tegenvaller
Plus 10 miljoen. Dit bedrag kreeg UU méér van de rijksoverheid als compensatie voor de stijging van lonen en prijzen in 2024. In 2023 kreeg de UU te weinig compensatie toen de lonen stegen met 9 procent. Wat de UU dus te weinig kreeg in 2023, is goedgemaakt in 2024.

Plus 9,4 miljoen. Dit is een nabetaling uit 2023 plus de betaling voor 2024. De UU krijgt dit geld van de overheid om EU-subsidies te verwerven.

Plus 6 miljoen. Dit bedrag is een correctie op de kosten die zijn gemoeid met onderzoek. De faculteiten hadden dit bedrag aanvankelijk ingeboekt als een verliespost.

Plus 'een niet gespecificeerd bedrag'. De faculteiten en diensten hebben in 2024 al bespaard vooruitlopend op de bezuinigingen van 2025 die zijn opgelegd door het Rijk. De besparingen zijn onder meer behaald door niet alle vacatures in te vullen en het sluiten van de meeste gebouwen tijdens de kerstvakantie.

Minus 8 miljoen. Dit moet bij de ‘uitgaven’ worden geteld. In totaal heeft de UU in 2024 een bedrag van 80 miljoen in voorraad moeten houden, voor niet opgenomen verlofuren van de afgelopen jaren*. Dat bedrag is in totaal 8 miljoen euro gestegen ten opzichte van 2023. Dit komt deels doordat de UU in voorgaande jaren met een ‘gemiddelde verlofuurprijs’ rekende en nu nauwkeuriger heeft uitgerekend hoeveel de verlofuren waard zijn. Hoe meer iemand per maand verdient, hoe duurder een verlofuur is. Door de cao-verhoging zijn de uren (ook die uit eerdere jaren) duurder geworden.
*Verlofuren hebben een verjaringstermijn. Wettelijke verlofdagen vervallen na anderhalf jaar, bovenwettelijke verlofdagen na vijf jaar en compensatieuren na een jaar.

Hoe deden de faculteiten, diensten en de UU als geheel het in 2024?

De faculteiten sluiten 2024 af met een positief resultaat van 12 miljoen, wat 29 miljoen meer is dan werd gedacht. Alleen de faculteit Geesteswetenschappen die in financieel zwaar weer zit, eindigt met een tekort van 2,5 miljoen euro waar in de begroting nog gedacht werd dat de faculteit zou eindigen met kleine plus van 75.000 euro.

De diensten en overige onderdelen van de UU sluiten ook af met een positief resultaat: 10 miljoen euro. Dat is 15 miljoen meer dan gedacht toen de begroting werd opgemaakt.

De Universitaire Bestuursdienst (UBD) sluit af met een positief resultaat van 6 miljoen, wat 11 miljoen meer is dan gedacht. Dit komt met name door de hogere compensatie voor de gestegen loonkosten en doordat er minder geld is uitgegeven aan Asturias (alleen met Solis-id), het programma over de aankoop en implementatie van een nieuw systeem dat de universiteit gebruikt voor de administratie van de inkoop, het personeel en de financiën.”

De UBD heeft voor 2025 een bezuinigingsopdracht van 14,7 miljoen. Hiervan moet lopende het jaar nog 6,9 miljoen worden gevonden. Als het CvB besluit dat het positieve resultaat van 2024 hiervoor gebruikt mag worden, zou de UBD hier dus gunstig mee weg kunnen komen. Maar het geld dat de UBD over heeft, gaat naar de reserves van de hele universiteit, de zogenoemde algemene reserves, omdat de diensten geen eigen spaarpot mogen hebben.

Ook het U-fonds had een meevaller in 2024. De stichting eindigde 3,7 miljoen in de plus.

Daarnaast moest geld dat in 2023 was gereserveerd voor de Holding worden teruggedraaid. Dat geld kwam weer vrij in 2024 en bedraagt 1,8 miljoen euro.

Het ‘concern’ van de UU heeft een beter resultaat geboekt. Verwacht werd dat de overkoepelende administratieve dienst bijna 10 miljoen zou interen op de algemene reserve, maar dat bleek slechts 2,6 miljoen te zijn.

De rente op het spaargeld leverde meer op dan gedacht. In totaal heeft de UU 14,2 miljoen euro aan rente gekregen. Het College van Bestuur vraagt aan de Universiteitsraad om instemming om dit bedrag te stoppen in de ‘spaarpot voor (ver)bouwprojecten van de UU’. Officieel heet deze pot ‘rentereserve’ en wordt opgebouwd om de rente te kunnen betalen wanneer de UU geld moet lenen om (ver)bouwprojecten te financieren.

Weetje onderzoek

De Universiteit Utrecht had eind 2024 een portefeuille aan onderzoeksprojecten lopen ter waarde van 1,73 miljard euro, dat is 107 miljoen meer dan eind 2023. De meeste subsidies kwamen van onderzoeksfinancier NWO en de Europese Unie die samen goed zijn voor ongeveer 1 miljard euro. Andere financiers zijn onder meer non-profit organisaties, overheden en bedrijven. De faculteiten Geowetenschappen, Diergeneeskunde en Geneeskunde droegen het meest bij aan de groei. De onderzoeksportefeuille van Bètawetenschappen en Geesteswetenschappen zijn vorig jaar gekrompen met respectievelijk 1 en 7 procent.