Tien vragen over de staking van 11 maart op de UU

Waarom staken werknemers en studenten van de UU?
De regering bezuinigt 1,1 miljard euro op het hoger onderwijs. Daardoor krijgt de Universiteit Utrecht minder geld uit Den Haag. Bovendien is de prognose dat er minder jongeren gaan studeren. Die afname zorgt ook voor minder inkomsten. De UU moet dit jaar al 35 miljoen euro bezuinigen. Dat bedrag kan oplopen tot een geschatte 70 tot 80 miljoen in 2029. 

De bezuinigingen hebben grote gevolgen voor zowel de werknemers als de studenten. Zo wordt kritisch gekeken of medewerkers die vertrekken nog wel vervangen moeten worden. Dit heeft onder meer tot gevolg dat de werkgroepen groter worden, omdat er dan minder docenten nodig zijn. Ook krijgen docenten inmiddels weer minder goede contracten. 

Er wordt geschrapt in het onderwijsaanbod waardoor studenten minder te kiezen hebben. Voor veel medewerkers geldt dat de werkdruk zal toenemen en in sommige gevallen krijgen ze ook minder tijd voor hun onderwijs en onderzoek. Bovendien wordt gevreesd dat door alle maatregelen de onderwijskwaliteit onder druk komt te staan.

Bij andere universiteiten leiden de bezuinigingen al tot gedwongen ontslag of worden gedwongen ontslagen niet uitgesloten. Vooralsnog probeert het universiteitsbestuur in Utrecht dit te voorkomen, zo stond onlangs in een mail aan alle medewerkers. Wat niet te voorkomen is, is dat ook in Utrecht impopulaire maatregelen moeten worden genomen.

Hoe ziet de actie er uit?
De vakbonden AOb, FNV en actiegroep WOinActie hebben besloten tot een estafettestaking. Bij dit voornemen hebben de studentenvakbonden LSVb en Vidius zich aangesloten. Dit betekent dat instellingen van het hoger onderwijs om de beurt het werk neerleggen. De eerste universiteit die dit doet is Leiden op 10 maart. De tweede universiteit die gaat staken is de UU samen met de Utrechtse Universiteit van Humanistiek.

Waarom gaan docenten en studenten niet opnieuw massaal naar Den Haag om te demonstreren?
Op 25 november was er een grote demonstratie in Den Haag van heel het hoger onderwijs. Dit leverde een deal op tussen een aantal oppositiepartijen en kabinet Schoof. Hierdoor ging de langstudeerboete voor studenten van tafel. Ook een paar andere gevolgen werden verzacht, maar toch bleef er nog 1,1 miljard aan bezuinigingen over.

De actievoerders bleven druk uitoefenen: als de rest van de bezuinigingen niet van tafel zouden gaan, zou er een landelijke walk-out volgen. Op 11 december was het zover. 

De vakbonden stelden vervolgens een ultimatum dat in januari afliep. Tot nog toe heeft het kabinet de bezuinigingen niet verder teruggedraaid. De hoop is dat de Eerste Kamer dit nog kan doen, vandaar dat er nu estafettestakingen zijn in het hoger onderwijs.

Waarom heet de staking een politieke staking?
Een ‘normale’ staking is gericht tegen de werkgever. Deze staking is gericht tegen het kabinet.

Foto Phine Hazelbag

Waarom steunt het universiteitsbestuur deze staking niet en de eerdere acties wel?
Hoewel het universiteitsbestuur sympathiek staat tegenover de actie, denkt het bestuur dat een staking niets uithaalt. De diplomatieke weg zou effectiever zijn als de universiteiten de bezuinigingen willen terugdraaien of verzachten. Om die reden onderhandelt de Universiteiten van Nederland (UNL), de organisatie waarin alle universiteiten samenwerken, met het ministerie van Onderwijs. Ook denkt het bestuur dat een staking averechts kan werken: “Dat ze gaan zeggen: ‘we kunnen ze nog wel iets minder geld geven, ze werken toch niet’.” Op intranet schrijft het bestuur (alleen solis-id) op 6 maart dat het bestuur het toejuicht dat studenten en medewerkers zichtbaar in actie komen tegen de bezuinigingen, maar willen ze voorkomen dat de universiteit dichtgaat omdat daar de studenten de dupe van worden.

Wat zijn de gevolgen van het ontbreken van de steun van het bestuur?
Omdat het bestuur de staking niet steunt, mag het onderwijs en onderzoek niet onder de actie lijden. Studenten, zo zegt het bestuur, mogen niet de dupe worden van de staking. Toetsen en tentamens moeten doorgaan en het onderwijs moet aan het einde van het blok, geen schade hebben opgelopen. Docenten die willen gaan staken, proberen nu uitwegen te vinden, bijvoorbeeld door op 11 maart geen toetsen te organiseren. Ook hopen docenten dat studenten solidair zijn en niet naar college willen komen omdat de bezuinigingen ook de studenten raken.

Moeten medewerkers die willen staken lid zijn van een vakbond en houdt de UU salaris in bij een staking?
Met name internationale medewerkers hebben hier vragen over. Officieel is het zo dat wie staakt, geen salaris ontvangt voor de dagen dat wordt gestaakt. Dat gemiste bedrag krijg je (deels) vergoed van de vakbond als je lid bent. Maar die regeling is nu niet van toepassing. Stakende medewerkers krijgen gewoon doorbetaald door de universiteit en hoeven ook geen vrije dag te nemen.

Wordt er toch nog onderwijs gegeven op 11 maart?
In theorie moet al het onderwijs doorgaan. Docenten die niet staken en ingeroosterd staan om onderwijs te geven, geven onderwijs. Het is nu nog niet te overzien waar het onderwijs wel of niet doorgaat. Er wordt door docenten en studenten flink gelobbyd om te gaan staken. De actievoerders hopen iedereen mee te krijgen. Zo doen leden van WOinActie, bijna negentig Utrechtse hoogleraren en studentenvakbond Vidius een oproep om te gaan staken.

Demonstatie in Utrecht tegen de bezuinigingen in het hoger onderwijs op  14 11 24. Foto: DUB

Wat gebeurt er op de stakingsdag?
Het programma is nog niet helemaal rond. Zo noemt Vidius deze fase de “mobilisatiefase”. Zij gaan op uitnodiging van docenten die van plan zijn te staken, langs bij colleges om in twee minuten de studenten voor te lichten over het belang van de staking. Zo hopen ze dat studenten hun docenten zullen steunen.

Het enige wat tot nog toe duidelijk is, is dat de demonstranten zich verzamelen op het Domplein waarna om 10 uur ’s ochtends een protestmars begint. Voor lunchtijd eindigt deze weer op het Domplein. Naar verluidt verzamelen verschillende actievoerders zich in de middag voor een picket line bij het Bestuursgebouw.

Komen colleges die door de staking niet doorgaan, te vervallen of worden ze op een ander moment ingehaald?
Ze komen wel te vervallen, maar de studenten moeten aan het eind van het blok al het onderwijs gehad hebben, dat ze normaal ook zouden hebben gekregen, heeft het universiteitsbestuur gezegd. Stakende docenten gaan hier verschillend mee om.