Aantal gedwongen ontslagen UBD teruggebracht naar vijf

Het waren niet alleen spannende maar ook verwarrende maanden voor de 1364 werknemers van de Universitaire Bestuursdienst (UBD). Zij werden de zomer ingestuurd met de boodschap dat er tachtig tot honderd fulltime banen moesten verdwijnen in de komende drie jaar. Gedwongen ontslagen werden niet uitgesloten. Een reorganisatie was noodzakelijk.

Na de zomer kwam de prognose dat vijftien tot twintig UBD’ers ontslagen zouden worden. In het concept reorganisatieplan (Solis-id vereist)van oktober blijkt dit aantal teruggebracht naar twaalf, allen werkzaam bij de directie Studenten, Onderwijs & Onderzoek (SO&O). Ook het aantal fulltime arbeidsplaatsen dat de komende drie jaar zou verdwijnen, is bijgesteld naar 76,3. Het aantal mensen dat ontslagen wordt is inmiddels teruggebracht naar vijf, omdat faculteiten en de Universitaire Bibliotheek (UB) financieel bijspringen om twee grote ingrepen tegen te houden.

Skills Lab en Onderwijs voor Professionals
Het Skills Lab kan blijven bestaan omdat de UB en de faculteiten vinden dat deze extra-curriculaire ondersteuning voor studenten op centraal niveau nog nodig is. Op dit moment biedt niet elke opleiding alle ondersteuning aan die het Skills Lab biedt. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verbeteren van de studievaardigheden zoals het plannen van de studie en hulp bij schrijfopdrachten. 

De UB en de faculteiten betalen nu de kosten om het Skills Lab in elk geval de komende drie jaar nog in zijn huidige vorm in stand te houden. De drie medewerkers die met ontslag bedreigd waren, zijn de komende jaren dus nog zeker van hun baan. 

Het aantal ontslagbedreigden bij Onderwijs voor Professionals is teruggebracht van vijf naar één. Ook hier schieten de faculteiten te hulp. Onderwijs voor Professionals (OvP)  werd ooit opgestart als een universitair programma dat onderwijs ontwikkelt en aanbiedt aan mensen die op hbo-plus niveau werken en hun kennis willen opfrissen of uitbreiden. Vanaf 1 januari houdt het programma op te bestaan en wordt het een volledig facultaire aangelegenheid. Bijkomend punt is dat dit type onderwijs niet meer met publiek geld mag worden betaald, wat voor het universiteitsbestuur reden was om de centrale ondersteuning te schrappen.

De faculteiten willen echter dat de centrale ondersteuning blijft bestaan, zoals het inschrijven van studenten, het afhandelen van de cursusgelden en communicatie voor het werven van cursisten. Afgesproken is nu dat de faculteiten de centrale ondersteuning betalen van het geld dat zij verdienen aan het geven van dit type onderwijs. De centrale ondersteuning zal wel worden afgeslankt, waardoor niet vijf maar één medewerker zijn baan zal verliezen.

De drie ontslagen bij International Affairs en één bij het Centre for Academic Teaching & Learning (CAT) kunnen niet worden vermeden.

Bezuiniging wordt gehaald, onderbouwing van de maatregelen
Met de reorganisatie moet een bezuiniging van 14 tot 16 miljoen euro voor 2026 worden gehaald. Door de acht UBD-directies is dit jaar al veel geld bespaard – deels door het niet invullen van vacatures en door al te beginnen met het uitvoeren van een aantal van de 42 bezuinigingsmaatregelen die het universiteitsbestuur had vastgesteld. Daarmee is in 2025 al ruim 4,3 miljoen euro bespaard.

In 2026 moet de UBD nog 9,6 miljoen euro bezuinigen. Met de verdere uitvoering van de 42 bezuinigingsmaatregelen kan 8 miljoen worden bespaard. De 1,6 miljoen die nog overblijft, wordt gedekt door een meevaller uit Den Haag.

Tijdens verschillende vergaderingen van de Dienstraad en de Universiteitsraad kwam het bestuur eindelijk met een onderbouwing van de maatregelen waar raadsleden al een paar keer om hadden gevraagd. Vicevoorzitter Margot van der Starre legde uit dat gekozen is voor efficiency maatregelingen en voor maatregelen die op korte termijn al geld besparen. Het criterium was: “Wat is need to have en wat is nice to have?”. 

Als voorbeeld noemde ze het Utrechts Stimuleringsfonds Onderwijs (USO) dat onderwijsinnovatie en professionele ontwikkeling van docenten ondersteunt. “We stoppen het niet, maar doen minder.” Sommige initiatieven hebben een overlap met projecten die elders binnen de universiteit lopen, waardoor er bij de UBD dus bezuinigd kan worden, zegt Van der Starre. 

In het concept reorganisatieplan staat hoe de maatregelen uitpakken voor de verschillende directies. Zo is te lezen hoe ze hun taken oppakken met minder mensen en met welke werkzaamheden ze wel of niet doorgaan. Ook worden voorstellen gedaan hoe bepaalde initiatieven kunnen worden voortgezet of gebruikt kunnen worden om de inkomsten te verhogen. 

De Dienstraad en de Universiteitsraad maken zich zorgen
De Dienst- en Universiteitsraad stonden stil bij een aantal maatregelen die ze pijnlijk of zorgelijk vonden. Zoals het kostendekkend maken van Utrecht Summer School, het verlagen van het opleidingsbudget van medewerkers en de bezuinigingen op Europese samenwerkingsverbanden. De raadsleden wensten ook meer uitleg over het invoeren van inschrijfgelden voor studenten uit het buitenland, het versoberen van beurzenprogramma’s, het verkleinen van het team International Affairs en de bezuinigingen op het Sustainability Office.

Volgens de medezeggenschappers verhoogt het universiteitsbestuur de drempels als Utrecht Summer School duurder wordt, er inschrijfgeld wordt gevraagd aan internationale studenten en er geen beurzen meer zijn voor masterstudenten van buiten de Europese Unie. Ook vragen ze zich af wat voor gevolgen de maatregelen hebben voor de ambities uit het Strategisch Plan zoals het behalen van de duurzame doelen.

Volgens het universiteitsbestuur moeten er nu eenmaal keuzes worden gemaakt ook al zijn ze soms pijnlijk. Utrecht Summer School draait nu verlies en het bestuur denkt dat internationale studenten zich niet zo snel laten afschrikken door inschrijfgeld. Het Excellent Scolarship is ‘nice to have’.

De ambities van de UU zijn volgens de collegeleden niet minder groot. Internationalisering blijft belangrijk maar de focus komt met name te liggen op het binnenhalen van Europees geld. Ook staat duurzaamheid nog steeds hoog in het vaandel, maar kijkt de UU of sommige initiatieven op een andere manier gefinancierd kunnen worden. En wat betreft  het verlagen van de opleidingskosten: die gingen tot nog toe niet helemaal op.

Ten tijde van de vergaderingen van de Dienstraad en Universiteitsraad was al wel duidelijk dat het universiteitsbestuur met faculteiten in gesprek was over het Skills Lab en Onderwijs voor Professionals. De universiteitsraad verzette zich tegen het opheffen van het Skills Lab. Het was het enige onderdeel van de UBD-maatregelen waar de raad adviesrecht over heeft. 

Bezuinigingen Universiteit Utrecht
De bezuinigingen op de UBD zijn onderdeel van de algehele bezuiniging waarmee de Universiteit Utrecht te maken heeft. Dit jaar moet de UU al 35 miljoen bezuinigen. Dit loopt op tot 70 à 80 miljoen in 2029. 

De inkomsten lopen fors terug als gevolg van de bezuinigingen van het ministerie van Onderwijs op het hoger onderwijs. Ook stromen er de komende jaren minder studenten in en wordt de inflatie op bijvoorbeeld energie en IT niet in zijn geheel gecompenseerd door de overheid. Alle faculteiten en diensten van de UU moeten daarom bezuinigen.

Toen de bezuinigingen vorig jaar zomer werden aangekondigd zette de universiteit al snel kostenbesparende maatregelen in gang, zoals het aanpassen van de openingstijden van gebouwen. Ook werden plannen gelanceerd om het honoursonderwijs af te schaffen, om kritisch te kijken naar het IT-aanbod als het gaat om hard- en software, om minder voor het werk te reizen, om de stuwmeren aan verlofuren te laten opdrogen, om gebouwen af te stoten en verbouwplannen te versoberen.

Voor de faculteit Geesteswetenschappen en de Universitaire Bestuursdienst komen de bezuinigingen het hardst aan. Zij kunnen de klap niet opvangen zonder ingrijpende maatregelingen. Geesteswetenschappen had al langer financiële problemen en de UBD in tegenstelling tot de faculteiten geen reserves in kas mag houden waardoor een forse bezuiniging meteen leidt tot harde maatregelen.